Thời điểm chuyển giao từ năm cũ sang năm mới thường đánh dấu sự tất bật của mọi gia đình với nhiều công việc cần hoàn thành. Một trong những việc quan trọng đặc biệt là các nghi thức và lễ cúng cuối năm. Hãy cùng Canhocitygarden.org tìm hiểu ý nghĩa của những nghi thức và lễ cúng cuối năm truyền thống của người Việt!
Lễ cúng tạ đất cuối năm
Lễ cúng tạ đất, hay còn gọi là lễ cúng thần thổ địa cuối năm thường được tổ chức trước ngày ông Công ông Táo và sau rằm tháng Chạp.
Thần thổ địa, hay còn được biết đến với tên gọi là Thổ công, là một vị thần quản lý một khu vực đất đai cụ thể. Đây là vị thần quan trọng trong văn hóa gia đình của người Việt, vì vậy, trong lễ cúng này, người ta thường khấn Thổ công để xin phép và sự bảo vệ cho tổ tiên.
Lễ cúng tạ đất cuối năm là cách để thể hiện lòng biết ơn đối với Thổ công, tổ tiên, và các thần linh trong gia đình, đồng thời hy vọng rằng những vị thần và tổ tiên này sẽ che chở và bảo vệ gia đình trong năm mới, mang lại sự bình an và ấm áp.
Trong văn hóa truyền thống của người Việt, việc lễ tạ ơn những vị thần linh trên đất mà họ đang sinh sống luôn được coi trọng. Điều này có tác động tích cực đến tâm linh và cuộc sống của những người sống và làm việc trên mảnh đất, trong căn hộ của họ.
Lễ tạ cuối năm – cúng trả lễ
Lễ tạ có ý nghĩa “xin ơn” đầu năm và “trả ơn” cuối năm. Vì vậy, những người chủ nhà thường tổ chức lễ cầu phúc đầu năm bằng cách đi chùa, đền hoặc phủ, và lễ tạ cuối năm tại những nơi này.
Theo quan điểm truyền thống, việc đi chùa đầu năm nhằm cầu may mắn, xin ơn, và mượn may mắn. Cuối năm, ngay cả khi bận rộn hoặc trong trường hợp ốm đau, việc tổ chức lễ tạ vẫn được ưa chuộng. Điều này không chỉ phản ánh tín ngưỡng truyền thống mà còn thể hiện sự ghi nhớ và tôn vinh truyền thống và nguồn gốc của người Việt Nam.
Người ta cũng cho rằng ‘ai nhận phải biết trả’, nghĩa là khi nhận được phúc lộc hoặc điều tốt lành, cần phải đáp trả hoặc bày tỏ lòng biết ơn. Những người không biết trả ơn có thể sẽ gặp sự trừng phạt và có thể không nhận được những điều tốt lành nữa. Thực hiện các nghi thức lễ tạ cuối năm là cách để duy trì tâm hồn thanh thản và chào đón năm mới với hy vọng được may mắn.
Lễ cúng tất niên cuối năm
Lễ tất niên là một trong những lễ cúng cuối năm, nhằm kỷ niệm sự kết thúc của năm cũ và sẵn sàng chào đón năm mới. Lễ tất niên thường được tổ chức vào chiều ngày 30 Tết âm lịch.
Lễ tất niên cuối năm là một phong tục truyền thống của người Việt Nam, thể hiện nét đẹp văn hóa của họ. Sau một năm lao động mệt nhọc, các thành viên trong gia đình tụ họp để cùng chuẩn bị và chào đón năm mới bằng bữa cơm lễ tất niên. Do đó, bữa cơm lễ tất niên thường được bày biện đơn giản, không quá phô trương, nhấn mạnh vào sự gần gũi và tôn trọng gia đình.
Ngày nay, nhiều gia đình tổ chức lễ tất niên tại nhà để tạo không gian ấm cúng và để thể hiện lòng tri ân và tôn kính đối với tổ tiên.
Lễ cúng đêm giao thừa
Lễ cúng đêm giao thừa, còn được gọi là lễ trừ tịch, là một nghi lễ truyền thống nhằm xua đuổi ma quỷ, loại bỏ điều xấu, và tạo điều kiện cho năm mới. Lễ cúng đêm giao thừa diễn ra từ 23:00 đến 1:00 sáng, chính giữa năm cũ và năm mới, và vì vậy thường được gọi là lễ cúng giao thừa.
Lễ cúng đêm giao thừa mang ý nghĩa loại bỏ những điều không tốt và chào đón những điều tốt lành của năm mới. Ngoài việc cúng tại nhà, người Việt thường cũng tổ chức lễ cúng đêm giao thừa ngoài trời và bày mâm cỗ để tôn vinh lễ hội này.
Lễ cúng tiễn ông Táo về trời
Lễ cúng tiễn ông Táo về trời diễn ra hàng năm vào ngày 23 tháng Chạp. Trong dịp này, gia đình sẽ chuẩn bị các đồ cúng, giấy tiền vàng bạc, và hình ảnh cá chép bằng giấy hoặc cá chép thật để tổ chức lễ tiễn ông Táo về chầu trời.
Theo quan điểm truyền thống của người Việt, ông Công ông Táo, hay còn được gọi là Táo quân, lên chầu trời để báo cáo về các sự việc tốt xấu của gia chủ trong năm qua. Vì lý do này, lễ tiễn ông Táo về chầu trời được tổ chức một cách trọng thể. Thủ tục cúng Táo quân cuối năm cũng xuất phát từ niềm tin này.
Lễ cúng rằm tháng chạp cuối năm
Hàng năm, có 3 ngày rằm được coi là quan trọng, bao gồm rằm tháng giêng, rằm tháng bảy và rằm tháng chạp. Trong số đó, rằm tháng chạp, còn gọi là rằm tháng 12 âm lịch, được xem là lễ cúng rằm cuối năm.
Theo tập quán của người Việt, các gia đình thường tổ chức lễ cúng vào chiều ngày 14 âm lịch hoặc sáng ngày 15 âm lịch. Việc chuẩn bị lễ cúng rằm tháng Chạp thường được thực hiện kỹ lưỡng.
Lễ cúng có thể bao gồm mâm chay hoặc mặn, tùy theo tập quán và sở thích của gia đình. Đối với lễ cúng chay, gia chủ thường dâng lên các vị thần và tổ tiên các lễ vật như hương, hoa tươi, hoa quả, trầu cau, nước sạch, nến hoặc đèn dầu, tiền vàng…
Trong trường hợp lễ cúng mặn, bữa lễ thường bao gồm thịt luộc, xôi, bánh chưng, chả giò, các món mặn khác và rượu. Gà trống thường được chọn để làm cỗ lễ, bởi nó biểu tượng cho những đức tính trí, dũng, và nhân đức. Do đó, vào những ngày lễ, người Việt thường dành một chú gà trống cho buổi cúng.
Bài viết trên đã trình bày ý nghĩa của các nghi thức và lễ cúng cuối năm trong văn hóa người Việt. Hy vọng rằng thông tin này sẽ hữu ích cho các bạn. Đừng quên tiếp tục theo dõi những bài viết tiếp theo từ Canhocitygarden.org!
Tìm hiểu thêm:
- Quan Công là ai? Ý nghĩa của tượng Quan Công?
- Lễ Khai hạ là gì? Lễ Khai hạ diễn ra vào lúc nào?
- Tỳ hưu là gì? Cách chọn và đặt tỳ hưu trên bàn thờ thần tài
Bài viết liên quan
