Việc cúng đầy tháng cho con là một phong tục truyền thống lâu đời ở Việt Nam, thể hiện lòng tri ân và mong muốn hạnh phúc cho bé trai, bé gái trong gia đình. Đây là dịp để chuẩn bị mâm cỗ, cúng các vị thần linh như các bà Mụ và Đức Ông, mong rằng bé sẽ có một cuộc sống hạnh phúc, đầy đủ.
Khi bé tròn một tháng tuổi, các mẹ thường chuẩn bị cho nghi thức cúng đầy tháng của con. Đây là một nghi lễ quan trọng, chứng minh sự khởi đầu của cuộc đời mỗi người. Để chuẩn bị một mâm cúng đầy tháng theo đúng truyền thống, cần những gì? Bài cúng và văn khấn được đọc như thế nào? Hãy cùng Canhocitygarden.org khám phá chi tiết về điều này!
Ý nghĩa văn khấn cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái
Theo tín ngưỡng truyền thống của người Việt, việc tổ chức lễ cúng đầy tháng cho trẻ sau khi tròn một tháng tuổi đã từ lâu được coi là quan trọng. Nguyên do bắt nguồn từ thời xa xưa, khi trẻ sơ sinh thường gặp nguy cơ tử vong trong 4 tuần đầu do tình trạng y tế và sức khỏe chưa được cải thiện, đồng thời cha mẹ thường chưa đặt tên cho con trong tháng đầu.
Do đó, việc trẻ vượt qua tháng đầu tiên được xem như một sự sống sót qua giai đoạn khó khăn đầu tiên sau khi sinh. Lễ cúng đầy tháng mang ý nghĩa biểu thị lòng biết ơn với trời đất vì đã ban cho gia đình niềm hạnh phúc, đồng thời đánh dấu sự kết thúc của giai đoạn cấm kiêng cho người mẹ sau khi sinh.
Cúng đầy tháng cho con còn mang ý nghĩa biểu thị sự biết ơn đối với 12 bà Mụ, người được tin là đã tạo hình cho em bé, cùng với Đức Ông, người che chở bảo vệ cho ‘mẹ tròn con vuông’. Đây là cơ hội để cha mẹ cầu nguyện, mong cho con khỏe mạnh, thông minh và được may mắn.
Trong ngày đầy tháng, các gia đình thường tổ chức mâm cỗ cúng và mời người thân, bạn bè đến chia vui. Lễ vật và lễ cúng đều là những phần không thể thiếu trong nghi thức này.
Cách tính đầy tháng cho bé trai, bé gái
Theo truyền thống, thời điểm đầy tháng của trẻ được xác định dựa trên lịch âm và tuân theo quy tắc: ‘Gái lùi hai, trai lùi một’. Nghĩa là đầy tháng của bé gái sẽ đến sớm hơn 2 ngày so với ngày sinh theo lịch âm, trong khi đầy tháng của bé trai sẽ đến sớm hơn 1 ngày so với ngày sinh theo lịch âm.
Ví dụ: Nếu bé trai sinh vào ngày 25 tháng 3 âm lịch, thì ngày đầy tháng của bé sẽ là vào ngày 24 tháng 3 âm lịch.
Tuy nhiên, ngày nay, các bậc cha mẹ hiện đại thường chọn sử dụng ngày sinh theo lịch dương của bé để tổ chức lễ đầy tháng, vì điều này giúp theo dõi và lên kế hoạch dễ dàng hơn.
Cách sắm lễ, mâm cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái
Đối với các bậc cha mẹ trẻ, việc chuẩn bị mâm cúng đầy tháng có thể gây khó khăn vì họ chưa biết cách thức cúng đầy tháng cho bé.
Nếu bạn vẫn đang băn khoăn không biết phải chuẩn bị mâm cúng đầy tháng như thế nào để đầy đủ và chính xác, hãy tiếp tục theo dõi để hiểu cách cúng đầy tháng cho con!
Theo truyền thống dân gian, em bé được coi là sự tạo dựng của bà Chúa và 12 bà Mụ, trong đó bà Chúa có vai trò quan trọng nhất, còn 12 bà Mụ góp phần tạo thành từng phần của cơ thể em bé.
Do đó, trong lễ cúng đầy tháng, mâm cúng phải có 12 chén chè trôi nước nhỏ và 1 chén chè trôi nước lớn, 12 chén cháo nhỏ và 1 tô cháo lớn, 12 chén xôi nhỏ và 1 chén xôi lớn.
Lễ vật, mâm cúng đầy tháng cho bé trai
Lễ vật cơ bản
- 12 chén chè nhỏ, 3 tô chè lớn
- 13 đĩa xôi nhỏ và 3 đĩa xôi lớn (xôi gấc hoặc xôi vò tùy vùng miền)
- 1 con gà luộc
- Bộ tam sên (thịt heo luộc, trứng luộc, tôm hoặc cua luộc)
- Cháo, bánh hỏi
- 13 miếng trầu cánh phượng, 13 đôi hài, 13 bộ váy áo đẹp và 13 nén vàng (Trong đó đĩa xôi, miếng trầu, đôi hài, váy áo và nén vàng đều phải giống nhau)
Lễ vật cúng 12 bà Mụ
- Đồ vàng mã: các đôi hài màu xanh, nén vàng màu xanh, váy áo màu xanh
- Trầu cau: trầu têm cánh phượng, 12 miếng trầu với cau bổ tư và 1 miếng to hơn với cau nguyên quả
- Đồ chơi trẻ em bằng nhựa hoặc sành sứ
- Cua, con ốc, tôm để sống hoặc có thể hấp chín (12 con kích thước bằng nhau và 1 con lớn hơn)
- Phẩm oản: Chia 12 phần đều nhau và một phần lớn hơn (hoặc nhiều hơn)
- Kẹo bánh: Chia thành 12 phần và một phần to hơn (hoặc nhiều hơn)
- Hương hoa: Hương, lọ hoa nhiều màu, tiền vàng, nước trắng
Lễ vật cúng Đức Ông
- 1 con gà luộc tréo cánh
- 1 tô cháo lớn
- 1 tô chè lớn
- 3 đĩa xôi lớn
- 1 miếng thịt quay, một đĩa hoa quả (5 loại quả bất kỳ), trầu cau, rượu và đồ hàng mã (giấy tiền)
- Lễ vật, mâm cúng đầy tháng cho bé gái
- Món mặn
Món mặn cúng đầy tháng
- 12 chén xôi nhỏ và 1 đĩa xôi lớn (xôi gấc hoặc xôi vò tùy vùng miền)
- 12 chén cháo nhỏ và 1 tô cháo lớn
- Thịt heo (thịt heo quay hoặc thịt chân giò đều được)
- 12 đĩa bánh hỏi (hoặc 12 cái trứng vịt)
- 1 con gà luộc ngậm hoa hồng
- Món ngọt
Món ngọt cúng đầy tháng
- 12 chén chè nhỏ và 1 tô chè lớn (chè hoa cau, chè đậu xanh đánh, chè trôi nước tùy vùng miền)
- 12 ly rượu và 1 bình rượu lớn
- 12 chén nước lọc
- 12 đĩa bánh kẹo
- 1 đĩa ngũ quả
- Trà
Đồ cúng của Đức ông và 3 Đức thầy
- Hoa tươi (có thể chọn hoa hồng, hoa ly, cát tường,…)
- Bình hoa
- Nhang
Nến - Gạo và muối hạt
- Trầu cau (tem trầu cánh phượng)
- Giấy tiền vàng mã
- Giấy cúng đầy tháng (gồm có mâm hài và đồ cho bà mụ và bà chúa)
- Chén, dĩa, muỗng và 1 đôi đũa hoa.
Cách cúng đầy tháng cho bé trai
Nghi thức cúng đầy tháng
Sau khi bày lễ vật xong, bố hoặc mẹ sẽ thắp 3 nén nhang rồi bế trẻ ra trước bàn thờ và khấn theo bài khấn.
Nghi thức đặt tên
Khi lễ cúng đầy tháng kết thúc, thường sẽ tiến hành nghi thức đặt tên. Người cúng thường khấn với tổ tiên về tên đã được chọn cho em bé, sau đó thực hiện việc gieo hai đồng xu bạc xuống trên đĩa.
Nếu một đồng xu úp và một đồng xu ngửa, thường được hiểu là tổ tiên chấp nhận cái tên đã đặt cho con.
Nếu cả hai đồng xu đều úp hoặc cả hai đồng xu đều ngửa, thường được coi là tổ tiên không chấp nhận cái tên đã chọn, và người cúng cần phải gieo lại quẻ. Nếu sau ba lần gieo quẻ vẫn không thành công, cha mẹ sẽ cần phải lựa chọn một cái tên khác cho bé.
Nghi thức khai hoa (bắt miếng)
Thêm vào đó, một số nơi thường tổ chức nghi thức khai hoa, còn được gọi là ‘bắt miếng’. Em bé được đặt ở trung tâm của bàn cúng hoặc trong nôi gần bàn cúng.
Người cúng sẽ thực hiện việc rót trà và thắp hương để mở lời xin phép cho nghi thức ‘bắt miếng’. Họ sẽ bồng đứa trẻ bằng một tay, tay còn lại cầm một nhánh hoa, vuốt qua vuốt lại trên miệng bé đồng thời nói những lời tốt lành như sau:
Cuối cùng, mọi người trong gia đình sẽ cùng tham gia bữa tiệc sum họp. Người lớn thường tặng quà, lì xì cho bé trai để hoàn thành buổi tiệc.
Cách cúng đầy tháng cho bé gái
Tất cả các vật phẩm cúng đầy tháng cần được bài trí một cách hài hòa và cân đối trên bàn thờ gia tiên, theo nguyên tắc ‘Đông bình Tây quả’. Nghĩa là phải đặt bình hoa ở phía Đông và sắp xếp lễ vật cúng ở phía Tây.
Mâm lễ mặn thường được đặt trên cùng, còn mâm ngọt thường để phía dưới. Lúc sắp xếp mâm trên giường của em bé, người cúng thường đốt nến để cúng các bà Mụ, sau đó đốt tiền vàng cho các bà Mụ, mở bánh kẹo và trái cây cho trẻ trong nhà, chia sổ bút để mang lại may mắn cho các bé, và giữ lại một số ít cho bé. Người đại diện thường đọc văn khấn trong nghi thức cúng.
Nghi thức khai hoa (bắt miếng)
Sau lễ cúng đầy tháng cho bé gái, thường diễn ra nghi thức khai hoa, hay còn gọi là ‘bắt miếng’ theo tín ngưỡng dân gian:
Em bé được đặt ở trung tâm bàn cúng, cha mẹ bé rót trà và thắp hương để xin phép cho nghi thức ‘bắt miếng’.
Sau đó, một người (thường là người có vẻ ngoại hình đẹp, phong thái lịch lãm) sẽ bế bé bằng một tay, tay còn lại cầm một cành hoa vuốt qua miệng bé và nói những lời tốt lành như sau: “Mở miệng ra cho có bông, có hoa. Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ. Mở miệng ra cho có bạc, có tiền. Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…
Nghi thức đặt tên
Sau khi cầu nguyện những điều tốt lành cho bé, cha mẹ sẽ tiếp tục với nghi thức đặt tên cho con. Họ thường đã suy nghĩ trước về cái tên và sau đó dùng hai đồng tiền cổ làm bằng bạc thật, gieo vào đĩa.
Nếu một mặt là úp và một mặt là ngửa, thường biểu thị rằng cái tên đã được tổ tiên chấp nhận. Ngược lại, nếu cả hai mặt đều là úp hoặc cả hai mặt đều là ngửa, thường cần phải gieo lại đồng tiền. Nếu sau ba lần gieo mà vẫn không thành công, cha mẹ sẽ phải chọn một cái tên khác cho bé.
Văn khấn cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát!
Chúng con kính lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương
Hôm nay, là ngày ….. tháng ….. năm …… là ngày lành tháng tốt
Vợ chồng chúng con gồm có …………………………… sinh được con (trai, gái) đặt tên là ……………
Chúng con đang ngụ tại …………………………………………………………………………..
Hôm nay, nhân ngày đầy tháng cho bé chúng con thành tâm sắm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn toạ các chư vị Tôn thần kính cẩn chúng con tâu trình:
Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu, tên ………………………….. sinh ngày ………………… được mẹ tròn, con vuông.
Chúng con thành tâm cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật , các ngài phù hộ độ trì, các ngài vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngon, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô ương, vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.
Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Những lưu ý khi cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái
- Lễ vật cúng đầy tháng cho bé thường được xếp cân đối trên 2 bàn: 1 to và 1 nhỏ. Bàn to thì bày đồ cúng bà
- Mụ còn bàn nhỏ (đặt cách 10 phân) bày đồ cúng Đức Ông.
- Tất cả mọi thành viên trong gia đình cần phải có mặt đầy đủ khi cúng đầy tháng.
- Thời gian tốt nhất để làm lễ cúng đầy tháng là vào sáng sớm hoặc chiều.
Tất cả cha mẹ đều ao ước cho con được an lành, sung túc, vì vậy việc chuẩn bị lễ đầy tháng cho bé là rất quan trọng. Việc tổ chức mâm cỗ đầy tháng, một truyền thống đẹp của Việt Nam, sẽ luôn được gìn giữ như biểu tượng cho hy vọng vào sự phúc lộc đến với gia đình.
Tìm hiểu thêm:
- Cách lựa chọn bàn thờ theo phong thủy theo mệnh
- Đá khổng tước là gì? Ý nghĩa phong thủy của đá khổng tước
- Năm cá nhân trong thần số học là gì? Cách tính năm cá nhân theo thần số học
Bài viết liên quan
